Konferénsia APCC ba da-haat nu”udar ponte ligasaun kultural no diplomátika entre CPLP no ASEAN

Image

Konferénsia Komunidade Luzo-Aziátika (APCC) bá dala-haat iha Díli, nu’udár ponte ligasaun kulturál no diplomátika entre Comunidade dos Países de Língua Portuguesa (CPLP) no Association of Southeast Asian Nations (ASEAN).
Exselensia Vise-Primeiru-Ministru no Ministru Koordenadór ba Asuntu Ekonómiku, Ministru Turizmu no Ambiente, Dato’ Seri Francisco Kalbuadi Lay deklara iha diskursu abertura sesaun da-ruak Konferénsia APCC nian iha CCD Díli, Sábadu, 28 Juñu 2025.
Komunidade Luzo-Aziátika nu’udár grupu ne’ebé forma hosi emar sira iha Ázia ne’ebé iha desendénsia, influénsia ka ligasaun ho Portugal iha ninia Léngua, kostume, relijiaun ka eransa istórika, hahú hosi sékulu XVI (Dezasseis), bainhira Portugál hahú nia espansaun marrítima no estabelese kolónia no relasaun komérsiu iha rejiaun barak iha Ázia.
Konferénsia ida-ne’e la’ós de’it reprezenta momentu atu halo refleksaun kona-bá istória, maibé mós atu hatudu afirmasaun bá identidade ida ne’ebé iha lasus forte entre nasaun doben Timor-Leste, Povu Aziátiku no Mundu Luzófonu.
“𝐍𝐮𝐧𝐞’𝐞, 𝐊𝐨𝐧𝐟𝐞𝐫é𝐧𝐬𝐢𝐚 𝐛á 𝐝𝐚-𝐡𝐚𝐚𝐭 𝐢𝐝𝐚-𝐧𝐞’𝐞 𝐢𝐦𝐩𝐨𝐫𝐭𝐚𝐧𝐭𝐞 𝐭𝐞𝐛𝐞𝐬 𝐛á 𝐢𝐭𝐚-𝐧𝐢𝐚 𝐫𝐚𝐢𝐧, 𝐧𝐮’𝐮𝐝á𝐫 𝐩𝐨𝐧𝐭𝐞 𝐝𝐞 𝐥𝐢𝐠𝐚𝐬𝐚𝐮𝐧 𝐤𝐮𝐥𝐭𝐮𝐫á𝐥 𝐧𝐨 𝐝𝐢𝐩𝐥𝐨𝐦á𝐭𝐢𝐤𝐚 𝐞𝐧𝐭𝐫𝐞 𝐂𝐏𝐋𝐏 𝐧𝐨 𝐀𝐒𝐄𝐀𝐍, 𝐥𝐢𝐮-𝐥𝐢𝐮 𝐟ó 𝐤𝐨𝐧𝐭𝐢𝐧𝐮𝐢𝐝𝐚𝐝𝐞 𝐛á 𝐢𝐭𝐚-𝐧𝐢𝐚 𝐣𝐞𝐫𝐚𝐬𝐚𝐮𝐧 𝐟𝐨𝐮𝐧 𝐚𝐭𝐮 𝐤𝐨ñ𝐞𝐬𝐞, 𝐩𝐫𝐞𝐳𝐞𝐫𝐯𝐚 𝐧𝐨 𝐦𝐚𝐧𝐭𝐞𝐢𝐧 𝐯𝐢𝐯𝐚 𝐏𝐚𝐭𝐫𝐢𝐦ó𝐧𝐢𝐮 𝐊𝐮𝐥𝐭𝐮𝐫á𝐥 𝐧𝐞’𝐞𝐛é 𝐬𝐞𝐢 𝐞𝐳𝐢𝐬𝐭𝐞, 𝐥𝐢𝐮-𝐡𝐨𝐬𝐢 𝐩𝐫𝐨𝐦𝐨𝐬𝐚𝐮𝐧 𝐫𝐞𝐬𝐩𝐞𝐢𝐭𝐮 𝐛á 𝐞𝐫𝐚𝐧𝐬𝐚 𝐢𝐬𝐭ó𝐫𝐢𝐤𝐚 𝐧𝐨 𝐬𝐞𝐧𝐭𝐢𝐦𝐞𝐧𝐭𝐮 𝐩𝐞𝐫𝐭𝐞𝐧𝐬𝐚 𝐧𝐨 𝐮𝐧𝐢𝐚𝐮𝐧 𝐢𝐡𝐚 𝐝𝐢𝐯𝐞𝐫𝐬𝐢𝐝𝐚𝐝𝐞,” 𝐅𝐫𝐚𝐧𝐜𝐢𝐬𝐜𝐨 𝐊𝐚𝐥𝐛𝐮𝐚𝐝𝐢 𝐋𝐚𝐲 𝐝𝐞𝐤𝐥𝐚𝐫𝐚.
Timor-Leste, nu’udár nasaun ne’ebé uza lian ofisiál Portugés no membru bá Paízes Comunidade de Língua Portuguesa (CPLP), hakarak re-afirma katak, Timor-Leste orgullu halo parte importante iha família luzo-aziátika, nu’udár refleksu bá interligasaun ida hosi Oriente to’o Osidente.
Ohin loron, komunidade ne’e halibur-hamutuk iha-ne’e atu selebra diversidade no re-afirma kompromisu komún iha kooperasaun, dezenvolvimentu sustentável, turizmu kulturál, relijiozu no fortalesimentu iha relasaun ekonómika entre povu sira.
“𝐇𝐚’𝐮 𝐝𝐞𝐣𝐞𝐳𝐚 𝐚𝐭𝐮 𝐤𝐨𝐧𝐟𝐞𝐫é𝐧𝐬𝐢𝐚 𝐢𝐝𝐚-𝐧𝐞’𝐞 𝐬𝐚𝐢 𝐞𝐬𝐩𝐚𝐬𝐮 𝐩𝐚𝐫𝐭𝐢𝐥𝐥𝐚 𝐛á 𝐡𝐚𝐧𝐨𝐢𝐧 𝐧𝐨 𝐝𝐢á𝐥𝐨𝐠𝐮 𝐛á 𝐤𝐨𝐧𝐬𝐭𝐫𝐮𝐬𝐚𝐮𝐧 𝐤𝐨𝐧𝐣𝐮𝐧𝐭𝐚 𝐡𝐨𝐝𝐢 𝐡𝐚𝐫𝐢𝐢 𝐟𝐮𝐭𝐮𝐫𝐮 𝐤𝐨𝐦ú𝐧 𝐛á 𝐢𝐭𝐚-𝐧𝐢𝐚 𝐤𝐨𝐦𝐮𝐧𝐢𝐝𝐚𝐝𝐞,” 𝐕𝐢𝐬𝐞-𝐏𝐫𝐢𝐦𝐞𝐢𝐫𝐮-𝐌𝐢𝐧𝐢𝐬𝐭𝐫𝐮 𝐧𝐞’𝐞 𝐡𝐚𝐭𝐞𝐭𝐞𝐧.
Vise-Primeiru-Ministru mós espera katak lasus ida-ne’e sei sai forte liu-tán no bele transforma iha oportunidade hodi hadi’a futuru bá jerasaun foun sira.
Iha sesaun da-ruak ne’e, eskritór no jornalista independente, fotógrafu no investigadór bá istória Espansaun Portugueza, Joaquim Magalhães de Castro aprezenta kona-bá “𝐁𝐀𝐘𝐈𝐍𝐆𝐘𝐈𝐒: 𝐎𝐒 𝐋𝐔𝐒𝐎-𝐃𝐄𝐒𝐂𝐄𝐍𝐃𝐄𝐍𝐓𝐄𝐒 𝐃𝐎 𝐕𝐀𝐋𝐄 𝐃𝐎 𝐌𝐔, 𝐐𝐔𝐄𝐌 𝐒Ã𝐎 𝐄 𝐂𝐎𝐌𝐎 𝐒𝐔𝐑𝐆𝐈𝐑𝐀𝐌?”
Partisipa iha sesaun dader ne’e mak hanesan Primeiru-Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão, membru Governu sira, reprezentante Komunidade Portugueza hosi Malaca (Malázia), Burghers Portuguezes hosi Batticaloa (Sri Lanka), Bayingyis hosi Vale Mu (Mianmar), Paróquia sira hosi Conceição, Sta. Cruz no Nossa Senhora do Rosário (Tailândia), Macau (China), Goa (Índia), Tugu Mardijkers hosi Jakarta no Larantuqueiros ka Topasses hosi illa Flores nian (Indonézia).
Konferênsia ne’e halibur mós akadémiku sira, investigadór sira, líder kulturál sira, artista no dignitáriu mai-hosi mundu luzófonu atu partilla resultadu hosi sira-nia estudu no diversas esperiénsias inklui estudante hosi Universidade sira iha Dili no konvidadu sira.

1Shares

Ajenda

Asesu informasaun relasiona ajenda MCAE nian

Informasaun seluk ne'ébe iha relasaun