Ministru Koordenadór Asuntu Ekonomiku (MKAE) maka hanesan papel importánte iha formasaun paisajen ekonomiku nian. Iha fulan Maiu 2025, Vise‑Primeiru‑Ministru Francisco Kalbuadi Lay mak assume pasta husi Governo Konstitutionsal dala-sia nu’udar Ministru Koordenadór Asuntu Ekonomiku hodi responsabiliza ba portfolio sira barak ba halo dezenvolvimentu ekonomiku sustentável. Ministru MKAE iha responsábilidade inklui koordena polítikas iha diversu sektór sira, inklui komérsi, indústría, turizmu, agrikultura, ho serbisu sira.

Funsaun no Responsabilidade Prinsipal sira

  • Koordenasaun no Implementasaun Politika: MKAE iha knaar atu dezeña, implementa, no avalia polítika publika ne’ebé hasa’e governasaun ekonómika no prestasaun servisu ba sidadaun sira.
  • Promosaun Investimentu: MKAE Servisu atu atrai investimentu doméstiku no estranjeiru, ho objetivu atu diversifika ekonomia ne’ebé la depende ba setór mina-rai. Ida ne’e inklui inisiativa sira hanesan ” Forum Komersiu no Investimentu Timor-Leste nian,” ne’ebé hala’o iha fulan Dezembru 2024, ne’ebé foka liu ba promosaun setór produtivu sira no hasa’e konfiansa investidór sira-nian
  • Integrasaun Rejional no Internasional: MKAE hala’o papél sentrál ida iha Timor-Leste nia esforsu atu integra iha enkuadramentu ekonómiku rejionál no global. Ministériu ne’e sai nu’udar instrumentál iha prosesu adezaun nasaun nian ba Organizasaun Mundial Komersiu (OMK) no Asosiasaun Nasaun Sudeste Aziatiku (ASEAN). Porezemplu, iha fulan-jullu tinan 2022, MKAE organiza konferénsia nivel aas ida atu diskute kona-ba maximu benefísiu husi adezaun ASEAN no OMK hanesan dalan atu alkansa objetivu dezenvolvimentu tinan 2030 nian
  • Dezenvolvimentu Setorial no Empregu: MKAE mak responsavel ba promosaun kriasaun empregu, formasaun profisionál no dezenvolvimentu setór kooperativu, liuliu iha área rurál sira. Ida ne’e envolve koordenasaun ho ministériu sira seluk atu implementa polítika sira ne’ebé suporta kreximentu indústria no oportunidade empregu

Inisiativa Estratejika sira

  • Envolvimentu Setor Privadu: Liu husi inisiativa sira hanesan Forum Komersiu no Investimentu Timor-Leste, MKAE promove diálogu entre governu no setór privadu atu identifika oportunidade sira ba kresimentu no dezenvolvimentu ekonómiku
  • Adezaun OMK: MKAE envolve ona ativamente iha preparasaun Timor-Leste ba nia adezaun iha OMK , organiza sorumutuk inter-ministerial hodi aliña polítika nasionál ho padraun komérsiu internasionál .
  • Adezaun ASEAN: Iha kolaborasaun ho Ministeriu Negosius Estranjeirus no Kooperasaun, MKAE aprezenta ona programa prioridade sira ba parseiru dezenvolvimentu internasionál sira atu apoia Timor-Leste nia adezaun ba ASEAN, hodi subliña importánsia atu aliña ho pilár tolu ASEAN nian: Politika-Seguransa, Ekonomia no Komunidade Sosial-Kultural sira .

Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenador Asuntus Ekonomikus – Francisco Kalbuadi Lay

Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenador Asuntus Ekonomikus no Ministru Turizmu no Ambiente, tulun Primeiru-Ministru iha koordenasaun no supervizaun ba membru Governu sira ne’ebé responsavel ba implementasaun polítika sira kona-ba área ekonómika governasaun nian, liuliu Ministeriu Komersiu no Industria; Ministeriu Turizmu no Ambiente; Ministeriu Agrikultura, Peskas no Floresta; Ministeriu Transporte no Komunikasaun; Sekretariu Estadu Formasaun Profisional no Empregu; Sekretariu Estadu Kooperativa. Nia mós responsavel ba dezeñu, implementasaun, koordenasaun no avaliasaun polítika sira, ne’ebé define no aprova husi Konsellu Ministru.